‘Scherp aan de wind’, we zullen wel moeten!

8 november 2024

‘Scherp aan de wind’ is de subtitel van de Laarbeeks begroting 2025. Komende jaren worden alle gemeenten door Den Haag gedwongen om financiële keuzes te maken, die niet altijd gewenst en/of goed zullen zijn. Er komt echter veel minder geld naar de gemeente en dus is er geen andere keuze.

Donderdagavond werd de begroting 2025 van Laarbeek behandeld door de gemeenteraad. Kort samengevat staan er geen nieuwe beleidsvoornemens in en is er scherp begroot, in aanloop naar de lastige jaren die komen gaan. Wat PNL betreft is dat op dit moment ook de enige juiste keuze. Met allerlei nieuwe voornemens komen, die uiteraard altijd geld kosten, zou op dit moment heel onlogisch zijn. We hebben dan ook ingestemd met de begroting.

We hebben wel een aantal zaken meegegeven voor de komende jaren. Zo is de groei van de ambtelijke organisatie -financieel gezien- voor ons een punt van aandacht. De totale loonsom is door een sterke toename van het aantal mensen en door alle stijgende kosten, de afgelopen jaren flink gegroeid. Dit is een structurele last die elk jaar groter wordt. Wij vinden daarom dat we goed moet kijken hoe we deze groei zoveel mogelijk kunnen remmen.

We hebben in Laarbeek nogal wat ambities en dat is goed. Wij denken echter dat we, voordat we allerlei zaken op het geduldige papier zetten en dus min of meer beloven, vaker keuzes vooraf moeten maken. Wat is realistisch? Waar hebben we wel de capaciteit -lees: het aantal en de juiste mensen voor- en waarvoor niet? Wat vinden we echt belangrijk, wat kan echt niet wachten en waarvoor hebben we wel of geen financiële middelen? Zijn alle ambities en plannen echt nodig, of kan het ook een tandje minder? Allemaal zaken om mee te nemen richting Kadernota 2026 en het vervolg daarop. Wat ons betreft moeten we een heldere prioritering maken van kerntaken en diensten die cruciaal zijn voor de gemeenschap, zoals: zorg, veiligheid, infrastructuur en woningbouw. Dit betekent dat minder essentiële projecten of initiatieven wellicht op de lange baan worden geschoven of stopgezet moeten worden.

De gemeente moet op de spreekwoordelijke ‘kleintjes’ letten komende jaren. We hebben de diverse Gemeenschappelijke Regelingen waaraan we financieel bijdragen er al op gewezen dat, wanneer we als gemeente veel minder geld gaan krijgen vanuit Den Haag, ook zij de komende jaren de broekriem aan zullen moeten halen. Daar moeten we ze dan ook daadwerkelijk aan gaan houden. Dat geldt ook voor ander partijen die subsidies krijgen van de gemeente.

Op het gebied van woningbouw, toch één van de meest besproken onderwerpen in Laarbeek en ons land, wordt voortvarend gewerkt aan uitbreiding van het aantal woningen. Helaas duren bouwplannen, mede door veel te lange verplichte procedures en de vele bezwaren die ertegen worden ingediend, veel langer dan we zouden willen. Iedereen wil dat er gebouwd wordt, maar voor te veel mensen geldt dat het niet in hun eigen omgeving mag gebeuren. Daardoor wordt die opgave alleen nog maar ingewikkelder. Wethouder Ron van den Berkmortel (PNL) heeft aangegeven dat er voor alle vier Laarbeekse kernen continu wordt gewerkt aan- en gesproken wordt over nieuwe woningbouwplannen. Overigens roepen wij de provincie op om vaker mee te denken en -te werken.

We hebben als gemeenten de verantwoording over een toenemend aantal uitvoeringstaken die Den Haag aan de gemeenten toebedeeld. Daarnaast hebben we zelf een aantal grote en ambitieuze plannen uit de spreekwoordelijke lade gehaald waarvan de uitvoering, al dan niet samen met partijen als de provincie, steeds dichterbij komt. Denk daarbij aan o.a.: verkeersoplossingen rond de Beekse brug, Deense Hoek in Lieshout, N615, N279, het vervolg op het integrale verkeersonderzoek Laarbeek, en de snelfietsroutes. Verder ook het centrumplan Lieshout, Ontmoetingscentrum Beek en Donk, verplichte verduurzaming gemeentelijke gebouwen, kerkplein Aarle-Rixtel, de milieustraat, de vele bouwplannen en het -wat ons betreft- spoedig mogelijk maken van mantelwonen. We roepen in allerlei documenten dat ‘voor elkaar zorgen’, ‘er voor elkaar zijn’, ‘naar elkaar omzien’, en ‘zo lang mogelijk zelfstandig wonen’ steeds belangrijker wordt. Gezien de onhoudbare druk op alles wat met het sociaal domein en het tekort aan de juiste woningen te maken heeft, benadrukken wij dat wederom. We zullen dan echter ook prioriteit moeten geven aan zaken die helpen dit te stimuleren. Die noodzaak moet gevoeld worden, anders zijn het louter loze kreten.

Financieel staat Laarbeek er prima voor. We gaan echter een spannende financiële periode in waarin we samen moeten proberen de juiste, meest gewenste, logische, en financieel mogelijke keuzes te maken. Dit vraagt om een strategische benadering waarbij de continuïteit van essentiële dienstverlening gewaarborgd blijft, terwijl de financiën op de lange termijn duurzaam beheerd worden.

Budgetbeperkingen zullen onvermijdelijk effect hebben op de dienstverlening van de gemeente, wat tot zorgen kan leiden onder inwoners. Transparantie en communicatie over de financiële situatie, de gemaakte keuzes en de gevolgen daarvan zijn cruciaal om begrip en draagvlak te creëren. Het betrekken van inwoners kan bovendien bijdragen aan het vertrouwen in het gemeentebestuur.

Ons doel is het om, ondanks de te verwachten verlagingen van het totale budget, een financieel gezonde gemeente te blijven waarin in elk geval de kerntaken gewaarborgd blijven. Dit vraagt om een gedegen planning, strategische keuzes, en continu evalueren van de inkomsten en uitgaven.

Terug naar het overzicht