Kadernota 2026 stemt PNL tot tevredenheid

4 juli 2025

Dit is de complete tekst van onze beschouwing op de Kadernota 2026. Deze heeft de titel ‘Tegen de wind in varen‘ meegekregen en is behandeld tijdens de raadsvergadering van 3 juli 2025.

Voorzitter, vooraf willen wij aangeven dat we niet ieder onderdeel uit de kadernota afzonderlijk gaan benoemen. Als wij het ergens mee eens zijn of er geen specifieke opmerkingen over hebben, is het automatisch akkoord voor PNL.

Onze eerste blik op de kadernota 2026 bracht meteen een glimlach op onze gezichten. Al jaren geleden pleiten wij ervoor om eerst naar eigen kosten en mogelijke bezuinigingen te kijken, alvorens lasten voor inwoners te verhogen. In een andere politieke setting kregen we daar destijds de handen helaas niet voor op elkaar. Nu is dat wel gebeurt, en daar staan we 100% achter. Financiële posten die niet of slechts gedeeltelijk gebruikt worden of zelfs onnodig blijken, zijn verlaagd of helemaal weggehaald. De portefeuillehouder heeft al enkele keren gezegd dat hij anders tegen de financiën aankijkt, nu hij zelf verantwoordelijk is. Dat er nu met een PNL-blik naar is gekeken stemt ons uiteraard tevreden.

In deze kadernota gaan we terug naar de basis en is er scherp begroot. Er is nu zelfs gekort op het aantal fte’s (medewerkers). Iets waar PNL ook al jaren aandacht voor vraagt. Met het inzicht dat dit dus toch mogelijk is, zijn we heel tevreden. Wij willen hierbij wel opmerken dat het niet alleen om minder fte’s moet gaan, maar zeker ook over het onderbrengen van het gewenste aantal mensen op de juiste afdeling.

Ook met extra ozb-verhogingen heeft PNL altijd terughoudend om willen gaan. We zijn dan ook verheugd dat het de huidige coalitie, die bij aanvang van deze bestuursperiode 3 jaar geleden heeft afgesproken dat de ozb geen sluitpost moet zijn van de begroting, is gelukt voor het 4^e opeenvolgende jaar geen extra ozb-verhoging op te hoeven leggen. Ook weer mede dankzij de -in onze ogen terecht- gedane bezuinigingen.

Voorzitter: Wat meer moeite hebben we met de verhoging van legeskosten. We begrijpen dat leges gewoon de kosten zijn die de gemeente maakt en dus door iemand -voor zover mogelijk- kostendekkend betaald moeten worden. Echter sommige leges zijn ondertussen wel erg hoog geworden en staan feitelijk niet in verhouding tot wat een aanvrager wil doen. In het bestuursakkoord is afgesproken dat we streven naar kostendekkende leges, wat op zich natuurlijk ook logisch is (de gebruiker betaald). Een oplossing hiervoor is er dus eigenlijk niet, behalve bekijken of aanvragen, behandelingen van zaken en procedures eenvoudiger en dus goedkoper kunnen. Die oproep doen we als PNL dan ook via een motie die we vandaag indienen.

Grote zorgen blijven we ons maken over het sociaal domein. De personeelstekorten én de kosten blijven oplopen. Het zal voor eenieder duidelijk zijn dat dit ergens spaak gaat lopen, voor zover dit op onderdelen al niet het geval is. Niet alles kunnen we in één kadernota oplossen, maar hier zullen in de nabije toekomst -gewenst of niet gewenst- nog veel scherpere keuzes gemaakt moeten worden.

Ook de kosten die we aan de gemeenschappelijke regelingen (GR-en) betalen blijven oplopen. In totaal staat daar nu een verhoging van bijdragen door Laarbeek van €400.000,- voor komend jaar gepland. Dit terwijl we eigenlijk een pas op de plaats of zelfs een verlaging zouden willen zien. Misschien moeten ook de GR-en eens gaan kijken of alles wat ze doen echt nodig is en net zoals Laarbeek nu doet ‘terug naar de basis’ gaan.

Voorzitter: Dat we nu de komende 2 jaren een sluitende begroting hebben is vooral mede te danken aan de gedane bezuinigingen. Dat we daarna in de negatieve cijfers belanden is een logische gevolg van de bezuinigingen die het rijk de gemeenten oplegt en blijvend oplopende kosten. De druk op Den Haag om hier nog meer aan te doen dan de tegemoetkoming die nu alsnog is gedaan wordt nog steeds opgevoerd. Het is afwachten hoe dat wordt vervolgt met een nieuwe regering. Voor nu kunnen wij hier heel goed mee leven; ook met in ons achterhoofd de meer dan goede financiële reserves die we in Laarbeek achter de hand hebben.

Eén van de allerbelangrijkste opgaven waar we voor staan, en dat vindt zo ongeveer heel Nederland, is het bouwen van woningen in alle soorten en maten. Goedkope en senioren woningen omdat daar vraag naar is; duurdere en grotere woningen o.a. omdat deze voor doorstroming zorgen en gewoon ook nodig zijn om plannen te bekostigen. In deze bestuursperiode is op dit gebied heel veel werk verzet. We zien dat aan de vele bouwplannen die op de stapel liggen of al in uitvoering zijn, en de prognose van het aantal woningen wat er de komende jaren bij gaat komen. En dat zijn er voor Laarbeek ongekend veel! Hier moet de volle aandacht op gericht blijven. Groeien is voor PNL, de huidige coalitie en onze gemeente geen doel op zich. De vraag naar woningen vanuit onze eigen inwoners moeten we echter wel proberen in te vullen. In het kader van hiervan en alle andere ruimtelijke ontwikkelingen is het goed  dat in de tweede helft van dit jaar specifiek onderzocht wordt wat er nodig is om de gewenste ruimtelijke ontwikkelingen -ook met het oog op de Omgevingsvisie- binnen Laarbeek mogelijk te maken. Ook komt er -zoals bekend- dit najaar een uitwerking van de motie -welke een PNL initiatief was- over het mogelijk maken van mantelwonen waarvoor geen zorgindicatie nodig is.

Er worden een aantal andere maatregelen genoemd in de kadernota over het groenonderhoud. Wij hebben enkele weken geleden -niet voor het eerst- aangegeven dat groenonderhoud wat ons betreft aanpassingen behoefd. Het gaat ons daarbij niet om eventuele financiële besparingen -dat zou louter een mooie bijvangst zijn- maar om wat al dan niet gewenst, logisch en noodzakelijk is. We hebben toegezegd te wachten met onze gedachten over dit onderwerp tot de geplande raadsinformatiebijeenkomst hierover in oktober. Daarom gaan we hier nu niet verder op in.

In de kadernota staat terecht de herontwikkeling van het Ontmoetingscentrum genoemd (scenario E) en de bijbehorende lasten hiervan. We willen nog een keer benadrukken, zoals we dat eerder heel duidelijk hebben gedaan, dat uitwerken van een scenario voor PNL niet automatisch betekent dat we daarmee in gaan stemmen. We besluiten daarover pas wanneer plannen en kosten bekend zijn.

Tot op heden hebben we in Laarbeek geen structureel bedrag voor organisatieontwikkeling in de begroting opgenomen. Incidenteel wordt nu voorgesteld hiervoor komend jaar €50.000,- te budgetteren. Wij denken dat het goed is wanneer we na gaan denken over een structureel budget per jaar hiervoor, wat eigenlijk normaal is in grote organisaties en bedrijven. Vraag: Hoe staat het college hierin?

Voorzitter, zoals gezegd: we benoemen niet alles waar we het mee eens zijn. U kunt uit ons betoog dus opmaken dat we positief zijn over deze kadernota. Geld uitgeven waar dat nodig is, besparen waar het kan, en geen belastingen verhogen als het niet hoeft. Dat is de lijn van deze kadernota, en daar staan wij achter.

We hebben als Laarbeek genoeg uitdagingen. Zeker met minder geld van het Rijk en een krappe arbeidsmarkt, in combinatie met alle ambities die we hebben. Daarom komen we niet met nieuwe voorstellen, maar willen we vooral dat Laarbeek de huidige uitdagingen het hoofd biedt. Dat vinden wij het meest reële uitgangspunt op dit moment.

Tot slot, voorzitter: dit is de laatste kadernota voor de volgende gemeenteraadsverkiezingen. We hebben natuurlijk nog even te gaan en er zijn nog een begroting en andere grote besluiten onderweg. Toch willen we positief eindigen. Als PNL zijn we blij dat we als raad -en zeker ook als coalitie- hebben laten zien dat je goed kunt samenwerken zonder alles vooraf vast te leggen en over alle onderwerpen eenzelfde mening te hebben. En dat is volgens ons goed voor Laarbeek en haar inwoners.

 

Terug naar het overzicht