Begrotingsbeschouwing PNL 2021

6 november 2020

Dit is de complete tekst van onze begrotingsbeschouwing zoals die is voorgelezen tijdens de begrotingsbehandeling op donderdag 5 november:

Voorzitter: om te beginnen zouden wij het college eigenlijk willen feliciteren met een begroting die voor 3 van de komende 4 jaren onder aan de streep positieve cijfers laat zien. Op het eerste gezicht is dat waarschijnlijk ook wat veel mensen zullen denken wanneer ze lezen over de begroting voor de komende jaren. Toch zijn wij voorzichtig met deze felicitatie. Hoewel we enerzijds natuurlijk moeten kunnen vertrouwen op de gepresenteerde cijfers, leeft bij ons toch ook de gedachte dat deze cijfers wel erg rooskleurig worden voorgesteld.

Voorzitter: we gaan eerst nog even kort terug naar 2020. Tijdens de begrotingsbehandeling toen kozen het college en alle partijen -behalve PNL- voor een extreme ozb-verhoging. Wij stelden toen een groot aantal bezuinigingsmaatregelen voor, die echter allemaal werden weggestemd. Onze inwoners betalen daarvoor sinds dit jaar de rekening. Het had écht anders gekund. Dat weet iedereen in deze raadszaal, maar het zal blijvend ontkend worden. Wij hebben vervolgens een zware prijs betaald voor het vasthouden aan datgene waarvoor onze kiezers op ons hebben gestemd.

Voorzitter: wanneer we nu naar de begroting 2021 kijken, zien we zaken die ons positief stemmen, zoals b.v. geen extra ozb-verhoging dit keer. We constateren ook dat er een aantal forse meevallers zijn die maken dat er met overwegend positieve cijfers begroot kan worden. Weliswaar nog steeds met de hakken over de sloot, maar cijfermatig is dit gelukt. 2021 laat voor Laarbeek zo’n €2.4 miljoen aan extra geld zien (OZB-verhoging van 2020 met een totale opbrengst van zo’n €1.2 miljoen welke in 2021 dus nog hoger wordt; een meevaller vanuit Den Haag van €336.000 en een minder hoge stijging van zorgkosten geraamd op liefst €838.000). Overigens, constateren wij, is ook met al dit extra geld de begroting 2021 slechts €255.000 positief. Ruim €2 miljoen is dus gebruikt voor allerlei andere zaken. Wij vragen ons hardop af wat we gaan doen wanneer de nu geplande meevallers minder positief uitpakken in 2021.

Voorzitter: de meerjarenbegrotingen over 2022 t/m 2024 balanceren tussen €156.000 negatief en €107.000 positief. Wat ons bevreemdt is dat de begrotingen van 2023 en 2024 een voorgenomen bezuiniging bevatten van €75.000 voor de bibliotheek en overigens tevens een bezuiniging met eenzelfde bedrag voor de ‘Voor- en Vroegschoolse Educatie’. Afgelopen jaar stelde PNL een taakstellende bezuiniging voor van notabene ‘slechts’ €25.000 voor de bibliotheek. Toen hoorden we niemand binnen het college zeggen dat dit een goed idee was en werd het voorstel door alle coalitiepartijen zonder pardon weggestemd. Wij zijn dan ook heel benieuwd hoe zij nu met dit forse bezuinigingsvoorstel omgaan. Hoewel wij voor deze bezuiniging zijn, komt nu wel instemmen door de andere partijen toch wel wat ongeloofwaardig over. Het is sowieso enigszins vreemd om deze bezuinigingen al op te nemen in de begroting want het college schrijft namelijk zelf ‘graag te gaan kijken of dit anders kan’. Er is dus blijkbaar nog niets zeker.

Voorzitter: gelukkig is Laarbeek nog steeds prima in staat om financiële tegenslagen op te vangen (moeilijk uitgedrukt: de solvabiliteit is op orde). De totale reserve neemt echter opnieuw steeds verder af. In 2016 was er nog €23.7 miljoen beschikbaar (Algemene reserve + Overige bestemmingsreserves). In 2021 is dat nog €17.9 miljoen. Een daling van bijna 25%. Ook de jaren na 2021 blijft dit afnemen.

En voorzitter: wij hebben meer zorgen over de begrotingen van komende jaren. Zo hebben we nu een grote meevaller binnen de zorgkosten. Overigens wel nadat we hier de afgelopen 3 jaren eerst zo’n €1.5 miljoen extra voor hebben gebudgetteerd. Voor 2020 staat die besparing (of meevaller) tot op heden op €860.000. Voor een deel zal dat ongetwijfeld te danken zijn aan het Laarbeekse beleid om zo vroeg mogelijk (aan de voorkant – en dus goedkopere) hulp te bieden. Anderzijds zitten we in een corona-crisis, waardoor vooralsnog veel onduidelijk en onzeker is. Wij vinden het mede daarom erg risicovol om voor 2021 uit te gaan van een besparing van €838.000.

In de begroting 2021 is een bedrag van €20.000 opgenomen ten behoeve van het ontwerpen van twee deelprojecten in het Gulden Land. Vorig jaar al hebben wij, samen met ABL en CDA, een amendement ingediend over dit onderwerp. Dit jaar zijn wij voornemens dit opnieuw te doen. Wij zijn nog steeds van mening dat de financiële situatie van Laarbeek niet dusdanig is dat het verantwoord is geld te besteden aan dit project. Het gaat ons niet zozeer om de eenmalige besparing van de voorgestelde €20.000, welke uit een bestaand budget komt. Echter willen wij voorkomen dat we, ook in het geval van externe financiering, in de toekomst als gemeente zelf daaraan moeten bijdrage, wat het geval blijkt te zijn volgens het antwoord op een schriftelijke vraag welke wij hebben gesteld. Overigens vernemen wij in het kader hiervan wel graag welke onomkeerbare financiële verplichtingen Laarbeek heeft t.a.v. de andere partijen binnen dit project.

Voorzitter: in z’n algemeenheid merken wij in deze onzekere tijd op dat de coronacrisis ook Laarbeek hard heeft geraakt. Naast de persoonlijke gezondheid is ook de economische gezondheid van essentieel belang. De forse ozb-stijging van 2020 heeft onze inwoners extra in de portemonnee geraakt. Desondanks komt het college nu voor 2021 met een verhoging van meer dan de inflatie, te weten 3%. Ook de overige tarieven, zoals in ieder geval de leges maar waarschijnlijk ook de afvalstoffenheffingen, gaan omhoog. En dat in een tijd waarin velen het moeilijk hebben. Het zou de gemeente gesierd hebben wanneer de eigen uitgaven minder zouden stijgen en onze inwoners een mindere stijging van in ieder geval de ozb voorgeschoteld zouden krijgen. Ook al is de nu begrote 3% volgens afspraak, maar daar is afgelopen jaar ook fors van afgeweken. Echter hier is door het college niet voor gekozen.

En voorzitter: in de gemeenschappelijke regelingen, waar grofweg 1/3 van de gemeentelijke uitgaven naar toe gaan, hebben wij als gemeenteraad feitelijk amper invloed. Dit is een veel gehoorde zorg onder raadsleden in geheel Nederland. Wij zien, ook in de nabije toekomst, eerder ook nog eens een toename van samenwerkingsverbanden. Te denken valt hierbij aan b.v. samenwerking op het terrein van milieu en afval, economische bedrijvigheid en energiestrategie. Wij hebben onze zorgen over deze ontwikkeling. De inbreng van de gemeenteraad ten behoeve van de lokale samenleving wordt daardoor steeds meer naar de achtergrond gedrongen. Dat lijkt ons niet goed voor de democratische rol die wij als raad vervullen. De rol die steeds beperkter wordt en verschuift naar marginale zaken voor de gemeenschap.

Voorzitter samenvattend: financieel zien wij dus een meevaller van €838.000 binnen het sociaal domein. Daarlangs de, overigens allen nog te onderzoeken, bezuinigingen van in totaal €200.000 vanaf 2023 voor de bibliotheek, de Voor- en Vroegschoolse Educatie en de eventuele invoering van toeristenbelasting. Vooral dus veel onzekere cijfers die gebruikt worden om positieve begrotingen te kunnen presenteren. Het past (voor zover wij hebben kunnen nagaan) allemaal binnen de begrotingsregels. Mede omdat wij in deze onzekere tijd van crisis niet willen bezuinigen op zaken die onze inwoners direct of indirect raken, geven wij het college op dit moment het voordeel van de twijfel. Ook al maken wij ons wel oprecht zorgen over de financiële afloop van de gepresenteerde begroting.

Terug naar het overzicht